Maʼlumki, 2022-yil 30-may kuni Oʼzbekiston Respublikasi Prezidentining “Oʼzbekiston Respublikasining seysmik xavfsizligini taʼminlash tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari toʼgʼrisida”gi PF-144-sonli Farmoni qabul qilindi.
Аxborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligida Fanlar akademiyasi (Seysmologiya instituti, Mexanika inshootlar seysmik mustahkamligi instituti), Favqulodda vaziyatlar vazirligi hamda Qurilish vazirligi mutasaddilari ishtirokida mazkur Farmonning mazmun-mohiyati, belgilangan vazifalarga bagʼishlangan matbuot anjumani oʼtkazildi.
Ushbu Farmonning asosiy maqsadlari bu “Oʼzbekiston Respublikasi aholisi va hududining seysmik xavfsizligini taʼminlash toʼgʼrisida” Oʼzbekiston Respublikasining Qonun ijrosini taʼminlash va shu sohada bugungi kunda olib borilayotgan islohotlarni izchil davom ettirish va zamon talabidan kelib chiqqan holda aholi va hududlarning seysmik xavfsizligini taʼminlashdan iboratdir.
Mamlakatimizning 78 % yer maydoni seysmik faol hududlarda joylashgan boʼlib, MSK – 64 shkalasi boʼyicha 6 va undan yuqori ballik yer silkinishlari doimiy ravishda sodir boʼlishi kuzatiladi. Dunyodagi kuchli zilzilalar oqibatlari shuni koʼrsatadiki, agar hududlardagi seysmik xavfni baholash oʼz vaqtida oʼtkazilsa, uni kamaytirish boʼyicha chora-tadbirlar va rejalar tayyorlansa hamda undan foydalanilsa aholi uchun falokat koʼrsatkichi va moddiy zarar qiymatini sezilarli darajada kamaytirish mumkin.
Shu sababli, mamlakatimizda seysmik xavfni oldini olish, aholi va hududlarni seysmik xavfdan himoya qilish tizimini doimiy takomillashtirib borish va sohada aniq maqsadga yoʼnaltirilgan dasturlarni amalga oshirish juda zarurdir.
Farmonga koʼra, Fanlar akademiyasi respublikada seysmik xavfsizlikni taʼminlash yoʼnalishida:
seysmik xavfni turli masshtablarda baholash, seysmik jihatdan hududlashtirish, zilzilalarni vaqt kesimida prognoz qilish, binolar va inshootlarning zilzilabardoshligini taʼminlash boʼyicha uslubiyatlarni ishlab chiqadi;
turli seysmik xavflarning muhandislik-geologik asoslarini va baholash texnologiyalarini yaratish boʼyicha ilmiy tadqiqotlarni amalga oshiradi;
seysmik xavfsizlikni taʼminlash sohasida ilmiy-tadqiqot dasturlarini ishlab chiqadi va ularning amalga oshirilishini taʼminlaydi;
zilzilalar yuz berishi ehtimolini aniqlashning, seysmik xavfni va seysmik xatarni baholashning zamonaviy usullarini ishlab chiqadi;
hududlarning seysmik xavfi va seysmik xatariga doir har xil masshtabli xaritalarini tuzadi;
suv omborlari toʼgʼonlarining zilzilabardoshligini doimiy nazorat qilish usullarini ishlab chiqadi hamda instrumental seysmologik va seysmometrik kuzatuv maʼlumotlari asosida suv omborlari toʼgʼonlarining dinamik xossalarini oʼrganib, ularning kuchlanganlik-deformatsiyalanganlik holatini baholaydi;
seysmik faol zonalarda qurilish normalari va qoidalarini takomillashtirishda ishtirok etadi.
Shuningdek, Farmonda koʼp kvartirali uy-joylarni yillar kesimida zilzilabardoshlik boʼyicha xatlovdan oʼtkazish amaliyoti yoʼlga qoʼyiladi. Xatlov natijasiga koʼra ekspluatatsiya muddatini oʼtab boʼlgan seysmik zaif va avariya alomatlari aniqlangan koʼp kvartirali uy-joylar oʼrnida bosqichma-bosqich yangi uy-joylar qurish boʼyicha takliflar mahalliy davlat hokimiyati organlariga kiritib boriladi.
Bunda, seysmik zaif uy-joylarni taʼmirlash yoki yangisini qurish, uy-joylarda yashayotgan axolining toʼla xaq-xuquqini taʼminlagan xolda amalga oshirilishi shart.
Uy-joy kommunal xizmat koʼrsatish vazirligi koʼp kvartirali uy-joylarni zilzilabardoshlik boʼyicha xatlovdan oʼtkazishga masʼul boʼlgan davlat boshqaruvi organi etib belgilangan.
Matbuot anjumani yakunida ommaviy axborot vositalari vakillari o’zlarini qiziqtirgan savollarga javob olishdi.
