Fanlar akademiyasi tarkibida Yadro fizikasi institutining ilmiy-tadqiqot inshootlari (reaktor, siklotron va boshqalar), Astronomiya instituti rasadxonalari (Maydanak, jumladan, Kitob majmuasi), ikkita botanika bogʻi, respublika seysmik stansiyalar tarmogʻi, Sharqshunoslik instituti qadimiy qoʻlyozmalarining noyob fondi boʻlib, bular jahon ahamiyatiga ega obyektlardir.
Alohida taʼkidlab oʻtish joizki, yana bir faxrlansak arziydigan Osiyodagi yagona noyob ilmiy inshoot bu yil oʻzining 30 yilligini nishonlagan Materialshunoslik institutidagi Katta quyosh pechi hisoblanadi.
Materialshunoslik instituti nisbatan yosh boʻlishiga qaramay, bugungi kunda amaliy tadqiqotlar sohasida yetakchilardan biri hisoblanadi. Shunday qilib, institut xodimlari Katta quyosh pechida oʻziga xos xususiyatlarga ega boʻlgan va funksional, konstruktiv va yuqori oʻtga chidamli keramika asosi boʻlgan 150 dan ortiq oksidli materiallar kompozitsiyalarini ishlab chiqdilar va sintez qildilar, ularning termofizik va boshqa xarakteristikalari oʻrganildi.
Zamonaviy materialshunoslikning rivojlanish tendensiyalari tahlili shuni koʻrsatadiki, iqtisodiyotning yetakchi sohalarida yangi texnologiyaning ustuvor ishlanmalarining 80% dan ortigʻi yangi materiallar va ularni yaratish bilan bogʻliq yuqori texnologiyalarni yaratish bilan belgilanadi. Hozirgi vaqtda koʻpgina yangi materiallar ochiq tizimlarda kuchli nomutanosiblik va chiziqli boʻlmagan sharoitda issiqlik taʼsirida sintez qilinishini hisobga olsak, konsentrlangan quyosh nurlanishidan foydalangan holda yaratilgan materiallar, albatta, qiziqish uygʻotadi.
Oʻtaoʻtkazuvchanlik, past haroratlarda baʼzi qattiq elektr oʻtkazuvchan moddalar aylanadigan holat.
Oʻtaoʻtkazuvchanlik hodisa sifatida 1911-yilda G. Kamerlingh Onnes tomonidan kashf etilgan. Oʻtaoʻtkazuvchanlik — harorat maʼlum bir kritik qiymatga tushganda, baʼzi materiallarning elektr qarshiligini toʻliq va keskin yoʻqotish xususiyati hisoblanadi.Bu shuni anglatadiki, superoʻtkazgich oʻz-oʻzidan juda katta oqimlarni hech qanday quvvatni yoʻqotmasdan oʻtkazishga qodir.
Fanlar akademiyasidagi muhim yangiliklardan biri professor Dilbar Gulyamova yuqori haroratlarda ham o‘tao‘tkazuvchanlik xossalariga ega bulgan material olishga muvvafaq bo‘ldi va bu izlanishlar fransuz olimlarini ham diqqatini tortdi. Bu ilmiy izlanishlar hamkorlikdagi yangi tadqiqotlarga sabab bo’lmoqda. Fransuz olimining o‘zbek olimasining ilmiy izlanishlariga bahosini va bu haqida batafsil ma’lumotlarni UzA Milliy axborot agentligi rasmiy sayti va ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalari orqali tez kunlarda xabardor bo‘lishingiz mumkin.
