O'zbekiston Respublikasi fanlar akademiyasi

Fanlar akademiyasining maqsadi:

tabiiy, texnikaviy va ijtimoiy-gumanitar fanlar sohalarida ilmiy tadqiqotlar olib borish;

fanning ta’lim va ishlab chiqarish bilan integratsiyasi mexanizmlarini mustahkamlash va rivojlantirish;

iqtisodiyot tarmoqlari va respublika mintaqalari ehtiyojlarini hisobga olgan holda fan va texnologiya rivojlanishining ustuvor yo’nalishlari, davlat ilmiy-texnikaviy dasturlarini shakllantirish bo’yicha takliflar ishlab chiqish;

jahon va mamlakatimiz fani yutuqlarini o’rganish va tahlil qilish, ulardan O’zbekiston Respublikasi manfaatlari yo’lida foydalanish bo’yicha tavsiyalar ishlab chiqish;

mamlakatimiz fani, ilmiy salohiyati, fan-texnika sohasida erishilgan yutuqlarni targ’ib va tashviq qilish;

Fanlar akademiyalari, chet davlatlarning ilmiy-tadqiqot tashkilotlari va fondlari bilan xalqaro hamkorlikni amalga oshirish, xalqaro ilmiy forum va anjumanlarni tashkil etish va o’tkazishda qatnashish;

Fanlar akademiyasi tashkilotlarining ilmiy salohiyati va moddiy-texnika bazasidan foydalanib yuqori malakali kadrlarni tayyorlashda ishtirok etish.

Fanlar akademiyasi o’ziga yuklangan masalalarni hal etish uchun quyidagi funksiyalarni amalga oshiradi:

a) ilmiy tadqiqotlar olib borish sohasida:

fan, texnika va innovatsion rivojlanish sohasida davlat va boshqa turdagi dastur va loyihalarni amalga oshirishni ta’minlaydi;

davlat va jamiyatni ijtimoiy-iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy, madaniy-ma’rifiy va ma’naviy-axloqiy rivojlantirishga yo’naltirilgan tabiiy, texnikaviy, tibbiy, qishloq ho’jaligi, ijtimoiy-gumanitar fanlar sohasida ilmiy tadqiqotlar olib boradi;

tabiat, jamiyat va insoniyat, sun’iy yaratilgan ob’ektlar taraqqiyoti, millatlar, milliy madaniyatlar, davlat va milliy munosabatlarning rivojlanish muammolari va jarayonlari, ta’lim va ma’rifat masalalarini tadqiq etadi, amalga oshirilgan ilmiy tadqiqot natijalari asosida ushbu yo’nalishlarga oid masalalarning yechimi bo’yicha takliflar ishlab chiqadi;

yangi texnika, zamonaviy texnologiyalar va ulardan amaliyotda foydalanish tamoyillarini ishlab chiqadi;

olimlar va ilmiy tadqiqot olib borayotgan jamoalarning ilmiy asarlarini tezkorlik bilan e’lon qilish maqsadida noshirlik faoliyatini amalga oshiradi, Fanlar akademiyasining davriy nashrlarini tayyorlash va chop etish ishlarini ta’minlaydi, Fanlar akademiyasining davriy nashrlari tahririyati tarkibiga xorijiy olimlarni jalb etadi va ularning faoliyatini tashkillashtiradi;

ilmiy tadqiqotlarni tashkil etish va amalga oshirish hamda Fanlar akademiyasiga bo’ysunadigan ilmiy-tadqiqot muassasalari, shuningdek o’z tasarrufidagi muassasalarda faoliyat yuritayotgan ilmiy xodimlar va mutaxassislarning samarali faoliyatini ta’minlaydi;

belgilangan tartibda O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga Fanlar akademiyasi tarkibiga kiruvchi ilmiy-tadqiqot muassasalari, ularning filiallari va boshqa tashkilotlarni tashkil etish, qayta tashkil qilish va tugatish bo’yicha takliflar kiritadi;

ilmiy-texnikaviy muammolar va o’tkazilgan ilmiy tadqiqotlar natijalari bo’yicha tanlovlar tashkil qiladi;

b) fanning ta’lim va ishlab chiqarish bilan integratsiyasi mexanizmlarini mustahkamlash va rivojlantirish bo’yicha:

fan, ta’lim, ishlab chiqarish integratsiyasi jarayonlari va tarmoq ilmiy-tadqiqot muassasalari va ishlab chiqarish tashkilotlari, oliy va o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalari, davlat va xo’jalik boshqaruvi organlari, joylardagi davlat hokimiyati organlari, ilmiy va ilmiy-texnik jamiyatlar, ijodiy birlashmalar va boshqa tashkilotlar bilan o’zaro manfaatli ilmiy hamkorlikni rivojlantiradi va takomillashtiradi;

Fanlar akademiyasining ilmiy-tadqiqot muassasalari hamda tarmoq ilmiy-tadqiqot muassasalarini yosh iqtidorli kadrlar bilan to’ldirish va yoshiga ko’ra faoliyatini to’xtatayotgan ilmiy xodimlarning tabiiy almashinuvini ta’minlash uchun yosh mutuxassislarni tayyorlash maqsadida Fanlar akademiyasi ilmiy-tadqiqot muassasalari va tarmoq ilmiy-tadqiqot muassasalari o’rtasida yaqindan aloqa va hamkorlikning yo’lga qo’yilishini ta’minlaydi;

Fanlar akademiyasi ilmiy-tadqiqot muassasalarining ilmiy-o’quv markazlari va oliy ta’lim muassasalari bilan qo’shma kafedralari bazasida sohaviy mutaxassisliklar bo’yicha magistr va bakalavrlarning chuqurlashtirilgan ilmiy tayyorgarligini tashkil etadi;

Fanlar akademiyasining ilmiy-tadqiqot muassasalari va oliy ta’lim muassasalarining sohaviy fakultetlari bazasida oliy ta’lim muassasalari va ilmiy-tadqiqot muassasalari xodimlari hamkorlikda fundamental va amaliy tadqiqotlar olib boradigan idoralararo ilmiy-tadqiqot laboratoriyalarini tashkil etadi;

Fanlar akademiyasining akademiklari va yetakchi olimlari tomonidan sohaviy oliy o’quv yurtlarida ma’ruza mashg’ulotlari o’tkazilishini, fan doktori ilmiy darajasi va PhD talabgorlariga hamda magistrlarning ilmiy ishlariga rahbarlikning amalga oshirilishini ta’minlaydi;

shakllantirilayotgan innovatsion va (yoki) ilmiy-texnologik tuzilmalar (texnoparklar, innovatsion markazlar va boshqalar) faoliyatining ilmiy-uslubiy ta’minotida ishtirok etadi;

intellektual mulk ob’ektlaridan va ilmiy ishlanmalar natijalaridan foydalanish va ularning tijoratlashuvi samarali mexanizmlarini ishlab chiqishda ko’maklashadi;

fanning moddiy bazasi va ijtimoiy ta’minotini rivojlantirishga, fan, ta’lim va ishlab chiqarish o’rtasidagi aloqalarni mustahkamlashga, integratsiya mexanizmlarini takomillashtirishga, fanning innovatsion salohiyatini samarali ishga solishga doir takliflarni O’zbekistan Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga kiritishda tashabbus ko’rsatadi va ularni ishlab chiqishda bevosita ishtirok etadi;

davlat tomonidan ilmiy-tadqiqot va ta’lim muassasalari, shuningdek olingan natijalar va innovatsion ishlanmalarni joriy qiladigan va ulardan foydalanadigan tashkilotlarga beriladigan preferensiya va imtiyozlardan foydalanish mexanizmlarini takomillashtirish va ularning samaradorligini oshirish bo’yicha tavsiyalar ishlab chiqishda ishtirok etadi;

v) respublika iqtisodiyoti tarmoqlari va mintaqalarining ehtiyojlarini hisobga olgan holda fan va texnologiyalarni rivojlantirishning ustuvor yo’nalishlarini, davlat ilmiy-texnikaviy dasturlarini shakllantirish bo’yicha quyidagi yo’nalishlarda takliflar ishlab chiqish sohasida:

istiqbolli ilmiy tadqiqotlarning davlat va boshqa ilmiy-texnikaviy dasturlarni;

mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish davlat dasturlarini (ilmiy-uslubiy ekspertiza va dasturlarni amalga oshirishning maqsadga muvofiqligini asoslash);

jamiyat va davlat taraqqiyotini ta’minlovchi ilmiy tadqiqotlar va ilg’or texnologiyalarning ustuvor va istiqbolli yo’nalishlarini rivojalantirish strategiyasini;

ilmiy-tadqiqot muassasalarining ilmiy tadqiqotlari va ilmiy-innovatsion faoliyatini budjetdan va belgilangan tartibda jalb etilgan budjetdan tashqari manbalardan moliyalashtirilishining samarali mexanizmlarini ishlab chiqishda ishtirok etadi;

g) dunyo va vatanimiz fani yutuqlarini o’rganish va tahlil qilish, ulardan Uzbekiston Respublikasi manfaatlari yo’lida foydalanishga doir tavsiyalar ishlab chiqish sohasida:

dunyo fani va texnikasi yutuqlarini umumlashtiradi va foydalanishga tavsiya etadi, ilmiy-tadqiqot muassasalari faoliyatiga xorijiy va ichki investitsiyalarning jalb etilishini va ulardan oqilona foydalanilishini ta’minlaydi;

iqtisodiyotning imliy hajmdor tarmoqlarini rivojlantirish va Fanlar akademiyasi tasarrufidagi ilmiy muassasalar bazasida ilmiy hajmdor ishlab chiqarishni tashkil etishga ko’maklashadi;

Fanlar akademiyasida yaratilgan “nou-xau” va boshqa intellektual mulk ob’ektlarining o’z vaqtida patentlanishida, shu jumladan, xalqaro patentlar olishida ko’maklashadi, himoya qiladi va ulardan o’z faoliyatida qonunchilikka mos ravishda foydalanadi;

d) mamlakatimiz ilm-fani yutuqlari, ilmiy bilimlar, fan va texnikani ommalashtirish va targ’ib etish sohasida:

mamlakatimizdagi va chet ellik olimlarning yangi ilmiy yutuqlari, shuningdek, o’tmishda yashab o’tgan mutafakkirlar va olimlarning boy ilmiy merosini ommalashtirish orqali ilmiy bilimlarni tarqatadi;

fan va ta’limning jamiyat hayotidagi nufuzi va ahamiyatini oshirish, ilmiy xodimlarning ijtimoiy himoyasini kuchaytirish va ularning huquqlarini ta’minlashga doir tadbirlarni amalga oshiradi;

Fanlar akademiyasining taniqli olimlar sharafiga va ularning nomi bilan ataluvchi mukofotlarini ta’sis etish bo’yicha belgilangan tartibda takliflarni kiritadi va bu mukofotlarni yuksak ilmiy va ilmiy-texnik yutuqlarga erishgan olimlar hamda ijodiy jamoalarga beradi;

ilmiy-tadqiqotlarning eng muhim yo’nalishlari bo’yicha ilmiy kengashlar, jamiyatlar va boshqa birlashmalarni tashkil etadi, ularning samarali ishlashini ta’minlaydi hamda ilm-fanni rivojlantirishda ularning imkoniyatlaridan keng foydalanadi;

e) xorijiy mamlakatlarning Fanlar akademiyalari, ilmiy-tadqiqot tashkilotlari va fondlari bilan xalqaro hamkorlikni amalga oshirish, ilmiy kadrlar tayyorlash, xalqaro, respublika ilmiy forumlari va konferensiyalarini tashkil etish va o’tkazishda ishtirok etish sohasida:

xorijiy mamalakatlar Fanlar akademiyalarining ilmiy-tadqiqot va ta’lim muassasalari bilan, jumladan qo’shimcha ilmiy loyihalarni bajarish orqali xalqaro ilmiy-texnik hamkorlikning samarali shakllari va yo’nalishlarini rivojlantiradi;

doktorantura dasturlari doirasida ilmiy kadrlarning, shu jumladan, Fanlar akademiyasi ilmiy-tadqiqot muassasalaridagi yosh olimlarning xorijdagi yetakchi ilmiy va ta’lim muassasalarida o’qishini, stajirovkasini, malakasini oshirishni tashkil etadi;

o’zaro tajriba almashish, ish usullari va yangi ilmiy-tadqiqotlarni yo’lga qo’yish hamda yosh ilmiy kadrlarni tayyorlash uchun yetakchi xorijiy olimlarning jalb etilishini ta’minlaydi;

xorijiy ilmiy-tadqiqot va oliy ta’lim muassasalari bilan hamkorlikdagi ilmiy tadqiqotlarni bajarish uchun xorijiy tashkilotlar va jamg’armalarning xalqaro ilmiy grantlarini talab etilishini ta’minlaydi;

dolzarb ilmiy-texnik muammolar hamda buyuk mutaffakirlar, mashhur fan va adabiyot arboblari sharafiga bag’ishlangan xalqaro ilmiy, ilmiy-texnik kongresslar, konferensiyalar, simpoziumlar, seminarlarni tashkil etish va o’tkazishda, shuningdek, xalqaro ilmiy jurnallarning tahrir hay’atlari ishlarida ishtirok etadi;

j) Fanlar akademiyasi muassasalarining ilmiy salohiyati va moddiy-texnika bazasidan foydalangan holda yuqori malakali kadrlar tayyorlashda ishtirok etish sohasida:

yuqori malakali ilmiy kadrlar tayyorlashga doir ishlarni olib boradi, olimlarning ijodiy faoliyati uchun zarur shart-sharoitlarni ta’minlaydi;

Fanlar akademiyasining ilmiy va moddiy-texnika bazasidan foydalangan holda ilmiy-tadqiqotlarni tashkil etish va o’tkazishga fan tarmoqlari bo’yicha yuqori malakali ilmiy kadrlar tayyorlashda tarmoq ilmiy-tadqiqot va oliy ta’lim muassasalariga ko’maklashadi;

oliy ta’lim muassasalarining professor-o’qituvchilar tarkibi malakasini oshirishni tashkil etishda ishtirok etadi.

tabiiy, texnikaviy va ijtimoiy-gumanitar fanlar sohalarida ilmiy tadqiqotlar olib borish;

fanning ta’lim va ishlab chiqarish bilan integratsiyasi mexanizmlarini mustahkamlash va rivojlantirish;

iqtisodiyot tarmoqlari va respublika mintaqalari ehtiyojlarini hisobga olgan holda fan va texnologiya rivojlanishining ustuvor yo’nalishlari, davlat ilmiy-texnikaviy dasturlarini shakllantirish bo’yicha takliflar ishlab chiqish;

jahon va mamlakatimiz fani yutuqlarini o’rganish va tahlil qilish, ulardan O’zbekiston Respublikasi manfaatlari yo’lida foydalanish bo’yicha tavsiyalar ishlab chiqish;

mamlakatimiz fani, ilmiy salohiyati, fan-texnika sohasida erishilgan yutuqlarni targ’ib va tashviq qilish;

Fanlar akademiyalari, chet davlatlarning ilmiy-tadqiqot tashkilotlari va fondlari bilan xalqaro hamkorlikni amalga oshirish, xalqaro ilmiy forum va anjumanlarni tashkil etish va o’tkazishda qatnashish;

Fanlar akademiyasi tashkilotlarining ilmiy salohiyati va moddiy-texnika bazasidan foydalanib yuqori malakali kadrlarni tayyorlashda ishtirok etish.

Fanlar akademiyasi o’ziga yuklangan masalalarni hal etish uchun quyidagi funksiyalarni amalga oshiradi:

a) ilmiy tadqiqotlar olib borish sohasida:

fan, texnika va innovatsion rivojlanish sohasida davlat va boshqa turdagi dastur va loyihalarni amalga oshirishni ta’minlaydi;

davlat va jamiyatni ijtimoiy-iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy, madaniy-ma’rifiy va ma’naviy-axloqiy rivojlantirishga yo’naltirilgan tabiiy, texnikaviy, tibbiy, qishloq ho’jaligi, ijtimoiy-gumanitar fanlar sohasida ilmiy tadqiqotlar olib boradi;

tabiat, jamiyat va insoniyat, sun’iy yaratilgan ob’ektlar taraqqiyoti, millatlar, milliy madaniyatlar, davlat va milliy munosabatlarning rivojlanish muammolari va jarayonlari, ta’lim va ma’rifat masalalarini tadqiq etadi, amalga oshirilgan ilmiy tadqiqot natijalari asosida ushbu yo’nalishlarga oid masalalarning yechimi bo’yicha takliflar ishlab chiqadi;

yangi texnika, zamonaviy texnologiyalar va ulardan amaliyotda foydalanish tamoyillarini ishlab chiqadi;

olimlar va ilmiy tadqiqot olib borayotgan jamoalarning ilmiy asarlarini tezkorlik bilan e’lon qilish maqsadida noshirlik faoliyatini amalga oshiradi, Fanlar akademiyasining davriy nashrlarini tayyorlash va chop etish ishlarini ta’minlaydi, Fanlar akademiyasining davriy nashrlari tahririyati tarkibiga xorijiy olimlarni jalb etadi va ularning faoliyatini tashkillashtiradi;

ilmiy tadqiqotlarni tashkil etish va amalga oshirish hamda Fanlar akademiyasiga bo’ysunadigan ilmiy-tadqiqot muassasalari, shuningdek o’z tasarrufidagi muassasalarda faoliyat yuritayotgan ilmiy xodimlar va mutaxassislarning samarali faoliyatini ta’minlaydi;

belgilangan tartibda O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga Fanlar akademiyasi tarkibiga kiruvchi ilmiy-tadqiqot muassasalari, ularning filiallari va boshqa tashkilotlarni tashkil etish, qayta tashkil qilish va tugatish bo’yicha takliflar kiritadi;

ilmiy-texnikaviy muammolar va o’tkazilgan ilmiy tadqiqotlar natijalari bo’yicha tanlovlar tashkil qiladi;

b) fanning ta’lim va ishlab chiqarish bilan integratsiyasi mexanizmlarini mustahkamlash va rivojlantirish bo’yicha:

fan, ta’lim, ishlab chiqarish integratsiyasi jarayonlari va tarmoq ilmiy-tadqiqot muassasalari va ishlab chiqarish tashkilotlari, oliy va o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalari, davlat va xo’jalik boshqaruvi organlari, joylardagi davlat hokimiyati organlari, ilmiy va ilmiy-texnik jamiyatlar, ijodiy birlashmalar va boshqa tashkilotlar bilan o’zaro manfaatli ilmiy hamkorlikni rivojlantiradi va takomillashtiradi;

Fanlar akademiyasining ilmiy-tadqiqot muassasalari hamda tarmoq ilmiy-tadqiqot muassasalarini yosh iqtidorli kadrlar bilan to’ldirish va yoshiga ko’ra faoliyatini to’xtatayotgan ilmiy xodimlarning tabiiy almashinuvini ta’minlash uchun yosh mutuxassislarni tayyorlash maqsadida Fanlar akademiyasi ilmiy-tadqiqot muassasalari va tarmoq ilmiy-tadqiqot muassasalari o’rtasida yaqindan aloqa va hamkorlikning yo’lga qo’yilishini ta’minlaydi;

Fanlar akademiyasi ilmiy-tadqiqot muassasalarining ilmiy-o’quv markazlari va oliy ta’lim muassasalari bilan qo’shma kafedralari bazasida sohaviy mutaxassisliklar bo’yicha magistr va bakalavrlarning chuqurlashtirilgan ilmiy tayyorgarligini tashkil etadi;

Fanlar akademiyasining ilmiy-tadqiqot muassasalari va oliy ta’lim muassasalarining sohaviy fakultetlari bazasida oliy ta’lim muassasalari va ilmiy-tadqiqot muassasalari xodimlari hamkorlikda fundamental va amaliy tadqiqotlar olib boradigan idoralararo ilmiy-tadqiqot laboratoriyalarini tashkil etadi;

Fanlar akademiyasining akademiklari va yetakchi olimlari tomonidan sohaviy oliy o’quv yurtlarida ma’ruza mashg’ulotlari o’tkazilishini, fan doktori ilmiy darajasi va PhD talabgorlariga hamda magistrlarning ilmiy ishlariga rahbarlikning amalga oshirilishini ta’minlaydi;

shakllantirilayotgan innovatsion va (yoki) ilmiy-texnologik tuzilmalar (texnoparklar, innovatsion markazlar va boshqalar) faoliyatining ilmiy-uslubiy ta’minotida ishtirok etadi;

intellektual mulk ob’ektlaridan va ilmiy ishlanmalar natijalaridan foydalanish va ularning tijoratlashuvi samarali mexanizmlarini ishlab chiqishda ko’maklashadi;

fanning moddiy bazasi va ijtimoiy ta’minotini rivojlantirishga, fan, ta’lim va ishlab chiqarish o’rtasidagi aloqalarni mustahkamlashga, integratsiya mexanizmlarini takomillashtirishga, fanning innovatsion salohiyatini samarali ishga solishga doir takliflarni O’zbekistan Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga kiritishda tashabbus ko’rsatadi va ularni ishlab chiqishda bevosita ishtirok etadi;

davlat tomonidan ilmiy-tadqiqot va ta’lim muassasalari, shuningdek olingan natijalar va innovatsion ishlanmalarni joriy qiladigan va ulardan foydalanadigan tashkilotlarga beriladigan preferensiya va imtiyozlardan foydalanish mexanizmlarini takomillashtirish va ularning samaradorligini oshirish bo’yicha tavsiyalar ishlab chiqishda ishtirok etadi;

v) respublika iqtisodiyoti tarmoqlari va mintaqalarining ehtiyojlarini hisobga olgan holda fan va texnologiyalarni rivojlantirishning ustuvor yo’nalishlarini, davlat ilmiy-texnikaviy dasturlarini shakllantirish bo’yicha quyidagi yo’nalishlarda takliflar ishlab chiqish sohasida:

istiqbolli ilmiy tadqiqotlarning davlat va boshqa ilmiy-texnikaviy dasturlarni;

mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish davlat dasturlarini (ilmiy-uslubiy ekspertiza va dasturlarni amalga oshirishning maqsadga muvofiqligini asoslash);

jamiyat va davlat taraqqiyotini ta’minlovchi ilmiy tadqiqotlar va ilg’or texnologiyalarning ustuvor va istiqbolli yo’nalishlarini rivojalantirish strategiyasini;

ilmiy-tadqiqot muassasalarining ilmiy tadqiqotlari va ilmiy-innovatsion faoliyatini budjetdan va belgilangan tartibda jalb etilgan budjetdan tashqari manbalardan moliyalashtirilishining samarali mexanizmlarini ishlab chiqishda ishtirok etadi;

g) dunyo va vatanimiz fani yutuqlarini o’rganish va tahlil qilish, ulardan Uzbekiston Respublikasi manfaatlari yo’lida foydalanishga doir tavsiyalar ishlab chiqish sohasida:

dunyo fani va texnikasi yutuqlarini umumlashtiradi va foydalanishga tavsiya etadi, ilmiy-tadqiqot muassasalari faoliyatiga xorijiy va ichki investitsiyalarning jalb etilishini va ulardan oqilona foydalanilishini ta’minlaydi;

iqtisodiyotning imliy hajmdor tarmoqlarini rivojlantirish va Fanlar akademiyasi tasarrufidagi ilmiy muassasalar bazasida ilmiy hajmdor ishlab chiqarishni tashkil etishga ko’maklashadi;

Fanlar akademiyasida yaratilgan “nou-xau” va boshqa intellektual mulk ob’ektlarining o’z vaqtida patentlanishida, shu jumladan, xalqaro patentlar olishida ko’maklashadi, himoya qiladi va ulardan o’z faoliyatida qonunchilikka mos ravishda foydalanadi;

d) mamlakatimiz ilm-fani yutuqlari, ilmiy bilimlar, fan va texnikani ommalashtirish va targ’ib etish sohasida:

mamlakatimizdagi va chet ellik olimlarning yangi ilmiy yutuqlari, shuningdek, o’tmishda yashab o’tgan mutafakkirlar va olimlarning boy ilmiy merosini ommalashtirish orqali ilmiy bilimlarni tarqatadi;

fan va ta’limning jamiyat hayotidagi nufuzi va ahamiyatini oshirish, ilmiy xodimlarning ijtimoiy himoyasini kuchaytirish va ularning huquqlarini ta’minlashga doir tadbirlarni amalga oshiradi;

Fanlar akademiyasining taniqli olimlar sharafiga va ularning nomi bilan ataluvchi mukofotlarini ta’sis etish bo’yicha belgilangan tartibda takliflarni kiritadi va bu mukofotlarni yuksak ilmiy va ilmiy-texnik yutuqlarga erishgan olimlar hamda ijodiy jamoalarga beradi;

ilmiy-tadqiqotlarning eng muhim yo’nalishlari bo’yicha ilmiy kengashlar, jamiyatlar va boshqa birlashmalarni tashkil etadi, ularning samarali ishlashini ta’minlaydi hamda ilm-fanni rivojlantirishda ularning imkoniyatlaridan keng foydalanadi;

e) xorijiy mamlakatlarning Fanlar akademiyalari, ilmiy-tadqiqot tashkilotlari va fondlari bilan xalqaro hamkorlikni amalga oshirish, ilmiy kadrlar tayyorlash, xalqaro, respublika ilmiy forumlari va konferensiyalarini tashkil etish va o’tkazishda ishtirok etish sohasida:

xorijiy mamalakatlar Fanlar akademiyalarining ilmiy-tadqiqot va ta’lim muassasalari bilan, jumladan qo’shimcha ilmiy loyihalarni bajarish orqali xalqaro ilmiy-texnik hamkorlikning samarali shakllari va yo’nalishlarini rivojlantiradi;

doktorantura dasturlari doirasida ilmiy kadrlarning, shu jumladan, Fanlar akademiyasi ilmiy-tadqiqot muassasalaridagi yosh olimlarning xorijdagi yetakchi ilmiy va ta’lim muassasalarida o’qishini, stajirovkasini, malakasini oshirishni tashkil etadi;

o’zaro tajriba almashish, ish usullari va yangi ilmiy-tadqiqotlarni yo’lga qo’yish hamda yosh ilmiy kadrlarni tayyorlash uchun yetakchi xorijiy olimlarning jalb etilishini ta’minlaydi;

xorijiy ilmiy-tadqiqot va oliy ta’lim muassasalari bilan hamkorlikdagi ilmiy tadqiqotlarni bajarish uchun xorijiy tashkilotlar va jamg’armalarning xalqaro ilmiy grantlarini talab etilishini ta’minlaydi;

dolzarb ilmiy-texnik muammolar hamda buyuk mutaffakirlar, mashhur fan va adabiyot arboblari sharafiga bag’ishlangan xalqaro ilmiy, ilmiy-texnik kongresslar, konferensiyalar, simpoziumlar, seminarlarni tashkil etish va o’tkazishda, shuningdek, xalqaro ilmiy jurnallarning tahrir hay’atlari ishlarida ishtirok etadi;

j) Fanlar akademiyasi muassasalarining ilmiy salohiyati va moddiy-texnika bazasidan foydalangan holda yuqori malakali kadrlar tayyorlashda ishtirok etish sohasida:

yuqori malakali ilmiy kadrlar tayyorlashga doir ishlarni olib boradi, olimlarning ijodiy faoliyati uchun zarur shart-sharoitlarni ta’minlaydi;

Fanlar akademiyasining ilmiy va moddiy-texnika bazasidan foydalangan holda ilmiy-tadqiqotlarni tashkil etish va o’tkazishga fan tarmoqlari bo’yicha yuqori malakali ilmiy kadrlar tayyorlashda tarmoq ilmiy-tadqiqot va oliy ta’lim muassasalariga ko’maklashadi;

oliy ta’lim muassasalarining professor-o’qituvchilar tarkibi malakasini oshirishni tashkil etishda ishtirok etadi.

tabiiy, texnikaviy va ijtimoiy-gumanitar fanlar sohalarida ilmiy tadqiqotlar olib borish;

fanning ta’lim va ishlab chiqarish bilan integratsiyasi mexanizmlarini mustahkamlash va rivojlantirish;

iqtisodiyot tarmoqlari va respublika mintaqalari ehtiyojlarini hisobga olgan holda fan va texnologiya rivojlanishining ustuvor yo’nalishlari, davlat ilmiy-texnikaviy dasturlarini shakllantirish bo’yicha takliflar ishlab chiqish;

jahon va mamlakatimiz fani yutuqlarini o’rganish va tahlil qilish, ulardan O’zbekiston Respublikasi manfaatlari yo’lida foydalanish bo’yicha tavsiyalar ishlab chiqish;

mamlakatimiz fani, ilmiy salohiyati, fan-texnika sohasida erishilgan yutuqlarni targ’ib va tashviq qilish;

Fanlar akademiyalari, chet davlatlarning ilmiy-tadqiqot tashkilotlari va fondlari bilan xalqaro hamkorlikni amalga oshirish, xalqaro ilmiy forum va anjumanlarni tashkil etish va o’tkazishda qatnashish;

Fanlar akademiyasi tashkilotlarining ilmiy salohiyati va moddiy-texnika bazasidan foydalanib yuqori malakali kadrlarni tayyorlashda ishtirok etish.

Fanlar akademiyasi o’ziga yuklangan masalalarni hal etish uchun quyidagi funksiyalarni amalga oshiradi:

a) ilmiy tadqiqotlar olib borish sohasida:

fan, texnika va innovatsion rivojlanish sohasida davlat va boshqa turdagi dastur va loyihalarni amalga oshirishni ta’minlaydi;

davlat va jamiyatni ijtimoiy-iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy, madaniy-ma’rifiy va ma’naviy-axloqiy rivojlantirishga yo’naltirilgan tabiiy, texnikaviy, tibbiy, qishloq ho’jaligi, ijtimoiy-gumanitar fanlar sohasida ilmiy tadqiqotlar olib boradi;

tabiat, jamiyat va insoniyat, sun’iy yaratilgan ob’ektlar taraqqiyoti, millatlar, milliy madaniyatlar, davlat va milliy munosabatlarning rivojlanish muammolari va jarayonlari, ta’lim va ma’rifat masalalarini tadqiq etadi, amalga oshirilgan ilmiy tadqiqot natijalari asosida ushbu yo’nalishlarga oid masalalarning yechimi bo’yicha takliflar ishlab chiqadi;

yangi texnika, zamonaviy texnologiyalar va ulardan amaliyotda foydalanish tamoyillarini ishlab chiqadi;

olimlar va ilmiy tadqiqot olib borayotgan jamoalarning ilmiy asarlarini tezkorlik bilan e’lon qilish maqsadida noshirlik faoliyatini amalga oshiradi, Fanlar akademiyasining davriy nashrlarini tayyorlash va chop etish ishlarini ta’minlaydi, Fanlar akademiyasining davriy nashrlari tahririyati tarkibiga xorijiy olimlarni jalb etadi va ularning faoliyatini tashkillashtiradi;

ilmiy tadqiqotlarni tashkil etish va amalga oshirish hamda Fanlar akademiyasiga bo’ysunadigan ilmiy-tadqiqot muassasalari, shuningdek o’z tasarrufidagi muassasalarda faoliyat yuritayotgan ilmiy xodimlar va mutaxassislarning samarali faoliyatini ta’minlaydi;

belgilangan tartibda O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga Fanlar akademiyasi tarkibiga kiruvchi ilmiy-tadqiqot muassasalari, ularning filiallari va boshqa tashkilotlarni tashkil etish, qayta tashkil qilish va tugatish bo’yicha takliflar kiritadi;

ilmiy-texnikaviy muammolar va o’tkazilgan ilmiy tadqiqotlar natijalari bo’yicha tanlovlar tashkil qiladi;

b) fanning ta’lim va ishlab chiqarish bilan integratsiyasi mexanizmlarini mustahkamlash va rivojlantirish bo’yicha:

fan, ta’lim, ishlab chiqarish integratsiyasi jarayonlari va tarmoq ilmiy-tadqiqot muassasalari va ishlab chiqarish tashkilotlari, oliy va o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalari, davlat va xo’jalik boshqaruvi organlari, joylardagi davlat hokimiyati organlari, ilmiy va ilmiy-texnik jamiyatlar, ijodiy birlashmalar va boshqa tashkilotlar bilan o’zaro manfaatli ilmiy hamkorlikni rivojlantiradi va takomillashtiradi;

Fanlar akademiyasining ilmiy-tadqiqot muassasalari hamda tarmoq ilmiy-tadqiqot muassasalarini yosh iqtidorli kadrlar bilan to’ldirish va yoshiga ko’ra faoliyatini to’xtatayotgan ilmiy xodimlarning tabiiy almashinuvini ta’minlash uchun yosh mutuxassislarni tayyorlash maqsadida Fanlar akademiyasi ilmiy-tadqiqot muassasalari va tarmoq ilmiy-tadqiqot muassasalari o’rtasida yaqindan aloqa va hamkorlikning yo’lga qo’yilishini ta’minlaydi;

Fanlar akademiyasi ilmiy-tadqiqot muassasalarining ilmiy-o’quv markazlari va oliy ta’lim muassasalari bilan qo’shma kafedralari bazasida sohaviy mutaxassisliklar bo’yicha magistr va bakalavrlarning chuqurlashtirilgan ilmiy tayyorgarligini tashkil etadi;

Fanlar akademiyasining ilmiy-tadqiqot muassasalari va oliy ta’lim muassasalarining sohaviy fakultetlari bazasida oliy ta’lim muassasalari va ilmiy-tadqiqot muassasalari xodimlari hamkorlikda fundamental va amaliy tadqiqotlar olib boradigan idoralararo ilmiy-tadqiqot laboratoriyalarini tashkil etadi;

Fanlar akademiyasining akademiklari va yetakchi olimlari tomonidan sohaviy oliy o’quv yurtlarida ma’ruza mashg’ulotlari o’tkazilishini, fan doktori ilmiy darajasi va PhD talabgorlariga hamda magistrlarning ilmiy ishlariga rahbarlikning amalga oshirilishini ta’minlaydi;

shakllantirilayotgan innovatsion va (yoki) ilmiy-texnologik tuzilmalar (texnoparklar, innovatsion markazlar va boshqalar) faoliyatining ilmiy-uslubiy ta’minotida ishtirok etadi;

intellektual mulk ob’ektlaridan va ilmiy ishlanmalar natijalaridan foydalanish va ularning tijoratlashuvi samarali mexanizmlarini ishlab chiqishda ko’maklashadi;

fanning moddiy bazasi va ijtimoiy ta’minotini rivojlantirishga, fan, ta’lim va ishlab chiqarish o’rtasidagi aloqalarni mustahkamlashga, integratsiya mexanizmlarini takomillashtirishga, fanning innovatsion salohiyatini samarali ishga solishga doir takliflarni O’zbekistan Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga kiritishda tashabbus ko’rsatadi va ularni ishlab chiqishda bevosita ishtirok etadi;

davlat tomonidan ilmiy-tadqiqot va ta’lim muassasalari, shuningdek olingan natijalar va innovatsion ishlanmalarni joriy qiladigan va ulardan foydalanadigan tashkilotlarga beriladigan preferensiya va imtiyozlardan foydalanish mexanizmlarini takomillashtirish va ularning samaradorligini oshirish bo’yicha tavsiyalar ishlab chiqishda ishtirok etadi;

v) respublika iqtisodiyoti tarmoqlari va mintaqalarining ehtiyojlarini hisobga olgan holda fan va texnologiyalarni rivojlantirishning ustuvor yo’nalishlarini, davlat ilmiy-texnikaviy dasturlarini shakllantirish bo’yicha quyidagi yo’nalishlarda takliflar ishlab chiqish sohasida:

istiqbolli ilmiy tadqiqotlarning davlat va boshqa ilmiy-texnikaviy dasturlarni;

mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish davlat dasturlarini (ilmiy-uslubiy ekspertiza va dasturlarni amalga oshirishning maqsadga muvofiqligini asoslash);

jamiyat va davlat taraqqiyotini ta’minlovchi ilmiy tadqiqotlar va ilg’or texnologiyalarning ustuvor va istiqbolli yo’nalishlarini rivojalantirish strategiyasini;

ilmiy-tadqiqot muassasalarining ilmiy tadqiqotlari va ilmiy-innovatsion faoliyatini budjetdan va belgilangan tartibda jalb etilgan budjetdan tashqari manbalardan moliyalashtirilishining samarali mexanizmlarini ishlab chiqishda ishtirok etadi;

g) dunyo va vatanimiz fani yutuqlarini o’rganish va tahlil qilish, ulardan Uzbekiston Respublikasi manfaatlari yo’lida foydalanishga doir tavsiyalar ishlab chiqish sohasida:

dunyo fani va texnikasi yutuqlarini umumlashtiradi va foydalanishga tavsiya etadi, ilmiy-tadqiqot muassasalari faoliyatiga xorijiy va ichki investitsiyalarning jalb etilishini va ulardan oqilona foydalanilishini ta’minlaydi;

iqtisodiyotning imliy hajmdor tarmoqlarini rivojlantirish va Fanlar akademiyasi tasarrufidagi ilmiy muassasalar bazasida ilmiy hajmdor ishlab chiqarishni tashkil etishga ko’maklashadi;

Fanlar akademiyasida yaratilgan “nou-xau” va boshqa intellektual mulk ob’ektlarining o’z vaqtida patentlanishida, shu jumladan, xalqaro patentlar olishida ko’maklashadi, himoya qiladi va ulardan o’z faoliyatida qonunchilikka mos ravishda foydalanadi;

d) mamlakatimiz ilm-fani yutuqlari, ilmiy bilimlar, fan va texnikani ommalashtirish va targ’ib etish sohasida:

mamlakatimizdagi va chet ellik olimlarning yangi ilmiy yutuqlari, shuningdek, o’tmishda yashab o’tgan mutafakkirlar va olimlarning boy ilmiy merosini ommalashtirish orqali ilmiy bilimlarni tarqatadi;

fan va ta’limning jamiyat hayotidagi nufuzi va ahamiyatini oshirish, ilmiy xodimlarning ijtimoiy himoyasini kuchaytirish va ularning huquqlarini ta’minlashga doir tadbirlarni amalga oshiradi;

Fanlar akademiyasining taniqli olimlar sharafiga va ularning nomi bilan ataluvchi mukofotlarini ta’sis etish bo’yicha belgilangan tartibda takliflarni kiritadi va bu mukofotlarni yuksak ilmiy va ilmiy-texnik yutuqlarga erishgan olimlar hamda ijodiy jamoalarga beradi;

ilmiy-tadqiqotlarning eng muhim yo’nalishlari bo’yicha ilmiy kengashlar, jamiyatlar va boshqa birlashmalarni tashkil etadi, ularning samarali ishlashini ta’minlaydi hamda ilm-fanni rivojlantirishda ularning imkoniyatlaridan keng foydalanadi;

e) xorijiy mamlakatlarning Fanlar akademiyalari, ilmiy-tadqiqot tashkilotlari va fondlari bilan xalqaro hamkorlikni amalga oshirish, ilmiy kadrlar tayyorlash, xalqaro, respublika ilmiy forumlari va konferensiyalarini tashkil etish va o’tkazishda ishtirok etish sohasida:

xorijiy mamalakatlar Fanlar akademiyalarining ilmiy-tadqiqot va ta’lim muassasalari bilan, jumladan qo’shimcha ilmiy loyihalarni bajarish orqali xalqaro ilmiy-texnik hamkorlikning samarali shakllari va yo’nalishlarini rivojlantiradi;

doktorantura dasturlari doirasida ilmiy kadrlarning, shu jumladan, Fanlar akademiyasi ilmiy-tadqiqot muassasalaridagi yosh olimlarning xorijdagi yetakchi ilmiy va ta’lim muassasalarida o’qishini, stajirovkasini, malakasini oshirishni tashkil etadi;

o’zaro tajriba almashish, ish usullari va yangi ilmiy-tadqiqotlarni yo’lga qo’yish hamda yosh ilmiy kadrlarni tayyorlash uchun yetakchi xorijiy olimlarning jalb etilishini ta’minlaydi;

xorijiy ilmiy-tadqiqot va oliy ta’lim muassasalari bilan hamkorlikdagi ilmiy tadqiqotlarni bajarish uchun xorijiy tashkilotlar va jamg’armalarning xalqaro ilmiy grantlarini talab etilishini ta’minlaydi;

dolzarb ilmiy-texnik muammolar hamda buyuk mutaffakirlar, mashhur fan va adabiyot arboblari sharafiga bag’ishlangan xalqaro ilmiy, ilmiy-texnik kongresslar, konferensiyalar, simpoziumlar, seminarlarni tashkil etish va o’tkazishda, shuningdek, xalqaro ilmiy jurnallarning tahrir hay’atlari ishlarida ishtirok etadi;

j) Fanlar akademiyasi muassasalarining ilmiy salohiyati va moddiy-texnika bazasidan foydalangan holda yuqori malakali kadrlar tayyorlashda ishtirok etish sohasida:

yuqori malakali ilmiy kadrlar tayyorlashga doir ishlarni olib boradi, olimlarning ijodiy faoliyati uchun zarur shart-sharoitlarni ta’minlaydi;

Fanlar akademiyasining ilmiy va moddiy-texnika bazasidan foydalangan holda ilmiy-tadqiqotlarni tashkil etish va o’tkazishga fan tarmoqlari bo’yicha yuqori malakali ilmiy kadrlar tayyorlashda tarmoq ilmiy-tadqiqot va oliy ta’lim muassasalariga ko’maklashadi;

oliy ta’lim muassasalarining professor-o’qituvchilar tarkibi malakasini oshirishni tashkil etishda ishtirok etadi.

3